Stress

Stress is een natuurlijke fysieke reactie op mentale of fysieke stress. De ontwikkeling van stress heeft biochemische en biologische oorzaken, die we hieronder in meer detail zullen bespreken. Het mag duidelijk zijn dat stress als term niet negatief of positief is – stress is in principe waardevrij, omdat het gaat om stimuli die een belangrijke bijdrage leveren aan menselijke interactie. Het is altijd moeilijk wanneer de fysieke of mentale aanpassingsreacties als stressvol worden ervaren.

Stress leidt tot een verhoogde alertheid van het lichaam, het lichaam stelt zichzelf in staat om meer kracht te gebruiken. Dit vindt bijvoorbeeld plaats bij gevaarlijke situaties, zoals een poging om te ontspannen aan een situatie, tijdens een voorgevoel of als elke andere reactie die de mens in de loop van zijn leven heeft geleerd. Hans Selye bedacht de term stress in 1936 en maakte onderscheid tussen Eustress en Disstress. Eustress wordt opgevat als een noodzakelijke, positief waargenomen activering van het lichaam. Terwijl disstress wordt beschouwd als een verontrustende, schadelijke reactie die verder gaan dan de normale stressniveaus.

Stressfactoren, de zogenaamde stressoren, worden veroorzaakt door verschillende interne en externe stimuli. Dit kunnen fysieke of mentale factoren zijn die we meestal niet kunnen beheersen of onderscheiden. Iemand die verkouden is en voor zichzelf moet zorgen, reageert bijvoorbeeld anders op bepaalde stressoren dan mensen met een hoge stresstolerantie . Zelfs onder ongunstige omstandigheden waarin anderen zich al lang hadden overgegeven gaan zij goed met de prikkels om.
Ter verduidelijking: stressoren zijn de oorzaak van stress, ze kunnen worden veroorzaakt door verschillende aspecten, omgevingsomstandigheden of factoren. Ongeacht het soort stressoren leidt het volgens dokter Selye tot aanpassingen van het lichaam. Dit kan worden onderverdeeld in drie fasen: alarmreactiefase, weerstandsfase en uitputtingfase.

De ontwikkeling van stress: het aanpassingssyndroom begrijpen

Het hierboven genoemde reactiepatroon toont de reacties van het lichaam op langdurigere stressfactoren. Het moet duidelijk zijn dat de opeenstapeling van stressfactoren voor een korte termijn kann zorgen voor een verhoging van de weerstand. Op lange termijn resulteert dit echter in lichamelijk en geestelijk lijden.

Tot de drie stadia van het zogenaamde algemene aanpassingssyndroom behoren:

1. Alarmreactiefase

Het lichaam reageert op acute stressfactoren door steeds meer stresshormonen vrij te geven. Hun doel is om de nodige energiereserves te bieden. Stresshormonen, ook wel biochemische boodschappers genoemd, hebben de mensen in de oudheid voorbereid op een gevecht of vluchtpoging. Ze worden gevormd in de kleine cortex, waaronder catecholamines en glucocorticoïden.

Op de korte termijn komen adrenaline en norepinefrinevrij, dit zijn de zojuist genoemde catecholamines. Deze worden veroorzaakt door lawaai, bepaalde mentale stress, fysiek werk of iets dergelijks. Als de stress slechts kort wordt waargenomen, weegt het aandeel van deze catecholamines op. Dit verklaart de verhoogde weerstand bji dergelijke spanningen. Het lichaam kan zijn toevlucht nemen tot extra energiereserves die hem helpen de situatie onder controle te krijgen. Als het echter om langdurige stress gaat, is er een verhoogde afgifte van glucocorticoïden. Daarnaast wordt Adrenocorticotropine (ACTH) vrijgegeven, wat leidt tot een verhoogde afgifte van cortisol. Cortisol dempt het immuunsysteem, zet het afbreken van stofwisselingsprocessen in beweging en heeft tegelijkertijd effect op de bloeddruk. Indien de hartslag en bloeddruk verhoogd zijn en er tegelijkertijd een verhoogde cortisol afgifte is, leidt dit tot een afbraak van eiwitten in het bot en spierweefsel. Hierdoor worden aminozuren via het bloed afgegeven en verwerkt door de lever. Het resultaat is dat de bloedsuikerspiegel stijgt.

Deze reactie kan het best als volgt worden uitgelegd: door het immuunsysteem te onderdrukken, in het bijzonder om de remming van de ontsteking te verhogen, komt het lichaam in een toestand van verhoogde motivatie en activiteit.

2. Weerstandsfase

De eerst beschreven alarmreactiefase duurt niet lang, na korte tijd gaat het lichaam in de zogenaamde weerstandsfase. Hij probeert de initiële stressstimuli te verminderen, de stresshormonen te verminderen en zo het huidige stressniveau te verminderen. Het doel is om de normale toestand te bereiken.

Somatotropine (STH) en mineralocorticoïden worden vrijgegeven, ontstekingsreacties nemen toe. Vaak merkbaar door maagzweren en dergelijke.

3. Uitputtingsfase

De derde en laatste fase van Hans Selye’s ‘General Adjustment Syndrome’ illustreert het reële gevaar van langdurige stress. Het is belangrijk om de factoren die betrokken zijn bij de ontwikkeling van stress te elimineren met behulp van therapieën of andere hulpmiddelen. Anders bestaat er een groot risico dat schade op de lange termijn optreedt. Hoe langer deze fase van permanente stress duurt, hoe waarschijnlijker dit is.

Acuut manifesteert deze vermoeidheid zich door een verminderde thymus en lymfeklieren, ontstekingsreacties leiden tot de ontwikkeling van maagzweren. Langdurige stressfactoren kunnen leiden tot cognitieve, emotionele of hormonale schade en stoornissen, evenals schade en stoornissen op spierniveau.

Mensen die op de lange termijn onder verhoogde stress staan, passen hun denken aan deze verhoogde alertheid aan. Hierdoor zien de werkelijkheid alleen maar verstoord. Ze zijn aanzienlijk meer prikkelbaar, ontwikkelen angstgevoelens of vertonen agressief gedrag. Hun onveiligheid leidt tot problemen zowel in het privé- als in het professionele leven. Deze problemen kunnen weer leiden tot een verergering vand e stress. Hierdoor wordt het voor getroffenen steeds moeilijker om hun acties efficiënt en normaal uit te voeren, eenvoudige dingen zijn al snel te veel.
Vanwege de constante uitputting wordt het steeds moeilijker om herstelperioden waar te nemen. Het lichaam heeft veel meer tijd nodig om te herstellen. Dit komt door veranderingen op het vegetatieve-hormonale niveau. Hett lichaam kann veel sneller oplettend worden vanwege de aanhoudende stresssituatie, die tegelijkertijd veel intensiever wordt waargenomen.

Het abstract: wat veroorzaakt stress?

Stress helpt mensen om in bepaalde situaties beter te zijn en om gevaren te identificeren. Maar hoe langer dit duurt en hoe meer gevarieerd de factoren zijn die de stress veroorzaken, hoe groter de kans is dat de persoon zal lijden. De persoon is steeds minder in staat ontspanning te vinden en te ontsnappen aan deze fase. We hebben in het vorige hoofdstuk de drie fasen van het algemene aanpassings syndroom beschreven. In dit laatste stuk kunt u reacties die optreden in het lichaam in de ontwikkeling van stress en de gevolgen hiervan vinden.

Degenen die regelmatig of permanent onder stress staan, hebben een significant hoger risico op psychosomatische of psychische stoornissen, evenals depressie, slaapstoornissen, huid- of gastro-intestinale stoornissen. Niet zelden hebben door stress getroffen mensen last van hoge bloeddruk en hart- en vaatziekten. Het welzijn is dus duidelijke aangetast. Het gaat vaak om aandoeningen die alleen kunnen worden tegengegaan met behulp van bepaalde therapieën, gedragsveranderingen en dergelijke.